Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου |
Ο ναός του Αγίου Αθανασίου βρίσκεται στο κάτω μέρος του χωριού, στη συνοικία της Νεροσυρμής, σε σχετικά αραιοκατοικημένη τοποθεσία. Στον περιφραγμένο χώρο γύρω από το ναό, εκτός από τα συνοδευτικά κτίσματα σώζονται τα ταφικά μνημεία ιερομονάχων που λειτούργησαν εκεί.
Ο ναός χρονολογείται πριν το 1630, με αναφορά στη χρονολογημένη εικόνα του λοιμού στο νότιο τοίχο, δίπλα στο τέμπλο. Από τα πολλαπλά στρώματα των τοιχογραφιών στο βορεινό τοίχο, συμπεραίνεται ότι αυτός ανήκει σε παλαιότερο ναό στην ίδια θέση, χριστιανικό με καθαρά βυζαντινή τεχνοτροπία. Η εκκλησία είναι μια ευρύχωρη «επτανησιακή βασιλική», με γυναικωνίτη στη δυτική πλευρά και με ζωγραφισμένη οροφή (ΟΥΡΑΝΙΑ). Το 1833, ο ναός ανακαινίστηκε, όπως δείχνει και η επιγραφή στη σολέα, αυτή όμως δεν ήταν και η πρώτη ανακαίνιση. Το ψηλό, ξυλόγλυπτο τέμπλο έχει αξιόλογες εικόνες και μάλλον είναι το πρωτότυπο, μια και δεν φαίνονται καταστροφές στους πλευρικούς τοίχους, στις τοιχογραφίες. Οι μεγάλες πλευρές του ναού είναι καλυμμένες με τοιχογραφίες, οι οποίες βρίσκονται σε καλή κατάσταση, παρόλο που μέχρι σήμερα δεν έχουν συντηρηθεί και είναι εμφανής η επίδραση της υγρασίας πάνω τους. Μπορεί σίγουρα κανείς να υποθέσει ότι και στο Ιερό Βήμα, κάτω από τα πολλά στρώματα μπογιάς υπάρχουν αξιόλογες τοιχογραφίες. Επίσης, θα πρέπει η οροφή, που ήταν θολωτή, να ήταν επίσης καλυμμένη με τοιχογραφίες. Αργότερα, ο θόλος αντικαταστάθηκε με την ξύλινη σημερινή οροφή, την Ουρανία.
Στην ίδια νότια πλευρά, πάνω από το θέμα του λοιμού, βρίσκεται η εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ο περιορισμένος χώρος ανάγκασε το ζωγράφο να περιορίσει ανάλογα τη σκηνή. Στον υπόλοιπο νότιο τοίχο, μεταξύ των δύο παραθύρων, βρίσκεται μια μεγάλη σύνθεση. Πρόκειται για τη Δευτέρα Παρουσία. Η σύνθεση αυτή χωρίζεται σε τρεις ζώνες και είναι καλά διατηρημένη. Στην υψηλότερη ζώνη, στο κέντρο της, βρίσκεται ο Χριστός ως Κριτής. Πρόκειται για μια μεγάλη Δέηση. Στη μεσαία ζώνη, κάτω από το Χριστό, βρίσκεται η Ετοιμασία του Θρόνου, ενώ στο κέντρο της κατώτερης ζώνης απεικονίζεται η Ψυχοστασία. Η σημαντικότερη καινοτομία του ζωγράφου στη σύνθεση, θεωρείται ο μισόγυμνος Ιησούς ως Κριτής, στοιχείο που υπήρχε ήδη τον 17ο αιώνα.
Ο βόρειος τοίχος είναι επίσης χωρισμένος σε τρία τμήματα-ζώνες. Στην υψηλότερη ζώνη υπάρχουν 14 «μενταγιόν» με Προφήτες και πιο κάτω οι 13 σκηνές των Παθών και της Ανάστασης. Κοιτάζοντας το πρόγραμμα του βόρειου τοίχου ως σύνολο, παρατηρεί κανείς τρία στοιχεία: α) την ασυνήθιστη έκταση του κύκλου των Παθών, που δεν αφήνει χώρο για τις υπόλοιπες χριστολογικές σκηνές, β) την έμφαση που δίνεται στη Σταύρωση και γ) την εσωτερική αλληλοσυσχέτιση των Παθών με τους Προφήτες, που φαίνεται μέσω των κειμένων στους πάπυρους που κρατούν οι Προφήτες.
Αξιοσημείωτη είναι μια επιγραφή-αφιέρωση κάτω από τη σκηνή της Δευτέρας Παρουσίας, στο νότιο τοίχο: «Γέγωνεν η παρούσα ζωγραφία αφξς εστωμίας (΄) φραγνις (΄)σαβανής και αντώνιος θύμις κυβερνήται». Αναφέρεται δηλαδή σε μια ζωγραφιά του 1766 που όμως δεν περιγράφεται. Επίσης, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στο έτος αυτό (1766) αποδίδεται μια δεύτερη λοιμώδης επιδημία που έχει σχέση με το χωριό. Ως προς το στυλ και την τεχνική, η εικονογραφία πλέον δεν μπορεί να μας βοηθήσει. Τα χρώματα (πράσινο, κίτρινο, ροζ, καφέ) είναι εκθαμβωτικά. Πολλές φορές ο καλλιτέχνης χρησιμοποιεί τη μονοχρωμία σε διάφορα θέματα, όπως το πράσινο για το λοιμό. Τα πρόσωπα είναι ενιαίες επιφάνειες και ο φωτισμός λείπει. Η απόδοση των μορφών είναι περισσότερο γραμμική παρά πλαστική. Ξεκάθαρη είναι η σχέση με το νατουραλισμό στο χειρισμό των γυμνών μερών του σώματος (π.χ. στη μαστίγωση και στη σταύρωση του Χριστού). Επίσης, ο καλλιτέχνης έχει μια κλίση στις συμμετρικές συνθέσεις. Αλλά το σημαντικότερο στοιχείο του καλλιτέχνη είναι η απομάκρυνση, η έλλειψη δραματικής κίνησης. Τέλος, παρατηρώντας το γενικό σύνολο, ανακαλύπτει κανείς τέσσερις λεπτομέρειες: α)την ύπαρξη μιας αφιερωμένης εικόνας (του λοιμού), β)την πλάτυνση της σκηνής της Δευτέρας Παρουσίας και την επακόλουθη γ) αποχή από τις υπόλοιπες σκηνές του Δωδεκαόρτιου και δ) τη διεξοδικότητα της σκηνής των Παθών(2).
Πηγή: «Πολεοδομική προσέγγιση για την αποκατάσταση και αναβίωση του παραδοσιακού οικισμού Άνω Κορακιάνας» - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (εργασία φοιτητών) 1994. |
< Προηγ. |
---|