Το περασμένο Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2012 στις 12:00 πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου της Ιωάννας Καρέλλου με τίτλο «Δικαίωμα στο όνειρο» και υπότιτλο «σεξουαλικότητα και άτομα με νοητική καθυστέρηση» στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Πατάκη στην Αθήνα.

Όπως αναφέρει η συγγραφέας, «το θέμα της σεξουαλικότητας των ατόμων με νοητική καθυστέρηση προβληματίζει την ευρύτερη κοινωνία τα άτομα της οποίας αναρωτιούνται αν νοητική καθυστέρηση και σεξουαλικότητα είναι έννοιες συμβατές. Τα άτομα με ΝΚ είναι όμως άνθρωποι και δεν μπορεί, κατά συνέπεια "να μην έχουν και αυτά την δική τους σεξουαλικότητα". Αναφερόμενοι στον πληθυσμό με "φυσιολογική" νοημοσύνη θεωρούμε δεδομένο ότι ο καθένας έχει τη δική του σεξουαλικότητα την οποία αποφασίζει αν και πως θα την εκφράσει. Αυτή η έκφραση ωστόσο καθορίζεται από τους κανόνες τις κοινωνίας που δε συμπεριλαμβάνουν τα δικαιώματα και τις ανάγκες των ατόμων με ΝΚ. Το γεγονός αυτό έχει γίνει ιδιαίτερα εμφανές στο παρελθόν μέσω μιας σειράς κανονιστικών ρυθμίσεων που περιόριζαν και συχνά απαγόρευαν τη σεξουαλική τους έκφραση στιγματίζοντάς τα ως άτομα ανίκανα για κατάλληλη και υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά.

Η εν λόγω έκδοση απευθύνεται σε όλους όσους εμπλέκονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, στη ζωή των ατόμων με νοητική καθυστέρηση: γονείς, εκπαιδευτικούς, εργαζόμενους σε υπηρεσίας υγείας, πρόνοιας και απασχόλησης, ειδικούς επιστήμονες και φοιτητές. Περιλαμβάνει (α) εκτενή βιβλιογραφική ανασκόπηση για θέματα σεξουαλικότητας των ατόμων με νοητική καθυστέρηση (ΝΚ) και (β) δύο μελέτες στις οποίες συμμετείχαν ελληνικές οικογένειες ατόμων με ΝΚ.  Προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για θέματα που αφορούν τη ζωή του συγκεκριμένου πληθυσμού καλύπτοντας έτσι το μεγάλο κενό που υπάρχει στην ελληνόφωνη βιβλιογραφία.

Για την καλύτερη ανάγνωση του βιβλίου, το περιεχόμενό του είναι δομημένο σε δύο κύρια μέρη, με τρία κεφάλαια το καθένα.  Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει μια αναλυτική, και περιεκτική, βιβλιογραφική ανασκόπηση θεμάτων που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο παραπέμπουν σε πλευρές της σεξουαλικότητας των ατόμων με ΝΚ.  Στο πρώτο κεφάλαιο αναφέρονται πληροφορίες για τη σεξουαλική ανάπτυξη και την σεξουαλική κακοποίηση των ατόμων με ΝΚ, ενώ παρουσιάζονται μελέτες που ασχολούνται με το γάμο και την απόκτηση παιδιών από γονείς που έχουν οι ίδιοι ΝΚ.  Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται σε εμπειρικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο χώρο. Το τρίτο κεφάλαιο επικεντρώνεται σε θέματα που αφορούν τα ΑμεΑ στην Ελλάδα. Το δεύτερο μέρος έχει, ίσως, περισσότερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των ΑμεΑ χωρίς βεβαίως να αποκλείεται οποιοσδήποτε άλλος αναγνώστης. Ο μόνος λόγος για αυτή την επισήμανση οφείλεται στο γεγονός ότι στα κεφάλαια 4 και 5 παρουσιάζονται δύο ερευνητικές μελέτες οι οποίες μεθοδολογικά έχουν προσεγγιστεί μέσω ποσοτικών μεθόδων έρευνας. Η πρώτη, εξετάζει τις στάσεις ελλήνων γονέων που έχουν ένα παιδί με ΝΚ προς την διάφορες πτυχές της σεξουαλικότητας των ατόμων με και χωρίς ΝΚ.  Η δεύτερη διερευνά το επίπεδο της γνώσης, την ποιότητα των στάσεων και την ποικιλία των εμπειριών σχετικά με σεξουαλικά θέματα, νέων που έχουν ΝΚ.  Στο πέμπτο κεφάλαιο, γίνεται μία προσπάθεια συσχέτισης των ευρημάτων με σκοπό να εξεταστεί οποιαδήποτε σχέση που μπορεί να υπάρχει μεταξύ τους. Στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο γίνεται μια προσπάθεια να εξηγηθούν ορισμένα από τα ευρήματα βάση κοινωνικών, ιστορικών και άλλων παραγόντων ενώ σχολιάζονται και θέματα δεοντολογίας της έρευνας.  Η παρούσα έκδοση τελειώνει με μια μεγάλη «συζήτηση» πάνω στα αποτελέσματα των δύο εμπειρικών μελετών καταθέτοντας προβληματισμούς και προτάσεις για το μέλλον».  

Καρέλλου Ιωάννα, 

MA, PhD

Κοινωνική Λειτουργός

Κοινωνική Ανθρωπολόγος

Βιογραφικό σημείωμα