Παρατήρηση Λεοντιδών (αστεριών) το 1866 στην Κορακιάνα |
"Στις 2 Νοεμβρίου 1866, γύρω στις 3 το πρωί, ο ιερέας Ιωάννης Σαββανής, από την 'Ανω Κορακιάνα της Κέρκυρας, έκλεισε τη Βίβλο και πριν πλαγιάσει φόρεσε το αμπέχωνό του για τη συνηθισμένη διαδρομή του: από το σπίτι στην ιδιωτική εκκλησιά, που λειτουργούσε κάθε μέρα, και πίσω. Με τη Βίβλο πάντα μαζί του...
Η προηγούμενη μέρα, κρύα, συννεφιασμένη, με ψιλοβρόχι, καθαρή χειμωνιάτικη μέρα, ήταν η πρώτη του μήνα, έμοιαζε όμως σαν ο καιρός να 'τανε τουλάχιστο δυο βδομάδες μπροστά. Το κρύο ήταν τσουχτερό, καθώς το πρωινά σύννεφα είχαν διαλυθεί και ο ουρανός, πεντακάθαρος πια, άφηνε τη Γη να ακτινοβολήσει, όποια λίγη θερμότητα της είχε απομείνει, πίσω στον ουρανό. Χάνοντας θερμότητα, ο τόπος ψύχονταν γρήγορα και το βήμα του παπά άρχισε να γίνεται ποίο γοργό, να γυρίσει πίσω, να ρίξει μια τελευταία ματιά στο βιβλίο του και να ξεκουραστεί λίγο μέχρι τον πρωινό όρθρο.
Η Σελήνη βρίσκονταν στο πρώτο τέταρτο και είχε δύσει από τις 11 η ώρα. Στο σκοτεινό ουρανό, χιλιάδες αστέρια τρεμόσβυναν, με έντονους ιριδισμούς που έκαναν την καρδιά του παπά Γιάννη να σκιρτήσει. Γνώρι-ζε τ' αστέρια από καιρό, από τότε που άρχισε να κάνει αυτόν το βραδινό περίπατο στην εκκλησιά κάθε βράδυ. Είχε βρει και ένα βιβλιαράκι κάποι-ου Γάλλου αστρονόμου, μεταφρασμένο, και το 'χε μάθει απ' έξω. Ψιλά, στην κορυφή του ουρανού, εκεί που απλώνουμε τα χέρια σαν παρακαλά-με το Θεό για κάποια χάρη, είδε την Αίγα του Ηνίοχου. ποίο κάτω, λίγο δεξιά, προς τη Δύση, ο Ωρίωνας κυνηγούσε, όπως πάντα, τις κόρες του 'Ατλαντα, τις Πλειάδες. Ιδιαίτερα, λέγεται, του άρεσε η Μερόπη από τότε που την είχε δει να περνάνε, μαζί με τη μητέρα της, την Πλειόνη, από τη Βοιωτία. Το πιό λαμπρό αστέρι τ' ουρανού όμως, ήταν, όπως πάντα αυ-τήν την εποχή ο Σείριος, το σκυλάκι του Ωρίωνα, πού αιώνες τώρα, πιστά τον ακολουθεί, κάθε νύχτα στην επιβλητική πορεία του στον ουρανό. Θαύμασε τ' άστρα για μια ακόμα φορά ο ιερέας, έσφιξε το ζωνάρι του, κι ετοιμάστηκε να γυρίσει πίσω. Κάπου τότε, καθώς το βλέμμα του ήταν στραμμένο προ την ανατολή, στον αστερισμό του Λέοντα και ιδιαίτε-ρα στο λαμπρό Βασιλίσκο, είδε το πρώτο αστέρι να πέφτει από τον ουρα-νό. 'Ήταν τόσο λαμπρό, που στην αρχή νόμισε που είχε πέσει ο Βασιλί-σκος! -"Θεέ και Κύριε! Ελέησόν με!"... Να 'τανε άραγες σημάδια των καιρών; Δύο χρόνια πριν, είχε ολοκληρωθεί η μεταβίβαση του νησιού από την Αγγλία στην Ελλάδα με την υποχρέωση να τελεί υπό καθεστώς πλήρους ουδετερότητας. Μα είναι δυνατόν να μείνει ουδέτερο το νησί, την ώρα που έβραζε όλη η Ευρώπη; Ο πόλεμος των επτά εβδομάδων μόλις είχε τελειώσει και οι Πρώσσοι, υπό τον Μπίσμαρκ, ήταν οι κυρίαρχοι της Ευρώπης. Οι Ιταλοί είχαν πάρει τη Βενετία από τους Αυστριακούς και οι Πρώσσοι είχαν προσαρτήσει το Ανόβερο. Τέτοιες ανακατατάξεις πρώτη φορά συνέβαιναν στην Ευρώπη. Μήπως ήταν σημάδια των καιρών και τ' άστρα άρχισαν να πέφτουν; Θυμήθηκε ο παπά Γιάννης και το σύμβολο που είχε στείλει ο Θεός στο Μεγάλο Κωνσταντίνο, τότε στη μάχη με τον Μαξέντιο, το 312. 'Αρχισε να ψάλει από μέσα του το Απολυτίκιο του Κοσμά και του Δαμιανού: "Άγιοι Ανάργυροι και θαυματουργοί, επισκέψασθε...". Η γιορτή των Αγίων Αναργύρων είχε μαζέψει πολλούς πιστούς στη εκκλησιά χτες... Τότε έπεσε και το δεύτερο αστέρι. Πάλι από το Λέοντα. Κι αμέσως μετά και το τρίτο και το τέταρτο. 'Ολα από ανατολάς προς δυσμάς. -"Ύψιστε Κύριε, αν πρόκειται για θαύμα, ταπεινός ο δούλος σου". Τ' αστέρια άρχισαν να πέφτουν πιό συχνά, άρχισαν να πολεμούν το ένα το άλλο και να πέφτουν από τον ουρανό αφήνοντας πίσω τους μια ουρά σαν σκοινί. Μέτρησε δέκα, είκοσι, ... Τελικά μέχρι το πρωί, πάνω από εκατό είχε μετρήσει. Σίγουρα επρόκειτο για κάποιο μήνυμα του Υψίστου και αυτός, ο ταπεινός ιερέας Ιωάννης Σαββανής, είχε την τιμή να τον εμπιστευτεί ο Κύριος. Μόνον, ανάμεσα σ' όλους τους χωριανούς, ίσως ανάμεσα σ' όλους τους Ορθόδοξους της Κέρκυρας... Μέχρι τις έξι το πρωί, σαν απολιθωμένος, έβλεπε τ' αστέρια να πο-λεμούν και να πέφτουν στη Γη ο παπά Γιάννης. Ο Λέοντας είχε σηκωθεί αρκετά ψηλά, κόντευε να φτάσει στο ζενίθ και τ' αστέρια έπεφταν πλέον από ψηλά προς όλα τα σημεία του ορίζοντα. Θαυμάσιο θέαμα που μόνο ο Θεός ήξερε να προσφέρει. 'Εκανε το σταυρό του ο ιερέας, η ώρα του όρθρου είχε φτάσει... Τάχυνε το βήμα του προς την εκκλησιά. 'Επρεπε να 'ναι πρώτος αυτός, να ξεκινήσει η λειτουργιά, κι ύστερα να 'ρθουν οι πιστοί. Ο μπάρμπα Σπύρος κι η κυρά Αναστασιά ήτανε πάντα πρωϊνοί. 'Εκλεισε την πόρτα πίσω του, άναψε το μεγάλο καντήλι, φρόντισε το μαγγάλι: το κρύο ήταν ακόμα ποίο τσουχτερό. Πέρασε στο Ιερό, πήρε την πένα του κι έγραψε αυτό που είχε δει πριν ξεκινήσει τη λειτουργία. Μέγας είσαι Κύριε..." Κάπως έτσι πρέπει να είχε δει ο ιερέας Ιωάννης Σαββανής, από την 'Ανω Κορακιάνα της Κέρκυρας, την έντονη βροχή διαττόντων που είχε συμβεί τη νύχτα της 2ας Νοεμβρίου 1866 (με το παλαιό ημερολόγιο). Πάνε χρόνια από τότε, τον ιερέα τον διαδέχθηκαν νεώτεροι, μεταξύ αυτών ο εγγονός του, που είχε το ίδιο όνομα. Η εκκλησία εξακολουθεί να υπάρχει και η 'Ανω Κορακιάνα με τους 1259 κατοίκους της (απογραφή του 1981), είναι ένα από τα πιο γραφικά χωριά, σκαρφαλωμένο στα βουνά της Κέρκυρας με 37 εκκλησιές, πολλές από τις οποίες έχουν σπουδαίες τοιχογραφίες. Έχει ιδιαίτερη παράδοση στη χορωδιακή μουσική που ξεκίνησε από το 1923 με τη μαντολινάτα του Πάπα. Τα βιβλία του παπά Γιάννη διαβάστηκαν από πολλούς. Τα περισσότερα παρέμειναν στο χωριό, μερικά ξεπέρασαν τα όρια του νησιού και η Βίβλος..., η Βίβλος που κρατούσε στα χέρια του την κρύα αυτή βραδιά του 1866, βρέθηκε στην Αθήνα, στο παζάρι, κάτω από την Ακρόπολη, στο Μοναστηράκι. Ο Σπύρος Καλούδης, από την Κάτω Κορακιάνα, κεφαλοχώρι πλούσιο με 3214 κατοίκους (πάλι απογραφή του 1981), λάτρης της ιστορίας του νησιού και μανιώδης συλλέκτης παλαιών βιβλίων και εγγράφων, αγόρασε τη Βίβλο, μαζί με μερικά άλλα παλιά βιβλία, το 1984, στο Μοναστηράκι. Ανάμεσα στις σελίδες της, βρήκε τις σημειώσεις του ιερέα Ιωάννη Σαββανή, τις διάβασε και κατάλαβε ότι ίσως είχαν ενδιαφέρον για τους αστρονόμους. Λίγο αργότερα τις δώρισε σε ένα από εμάς (Α.Μ.). Το έγγραφο αυτό παρουσιάζεται στην παρακάτω εικόνα:
Την πρώτη Νοεμβρίου, ξημερώνοντας τας δύο 1866, τρίτη ώρα μετά το μεσονύκτιον ευδεία και ανέφελος ο ουρανός άρχισαν οι αστέραις να πολεμούν να ρίπτονται ένας κατά του άλλου αφίνωντας φώς ωσάν σκηνή και ούτως από ανατολών έως δισμών αδιακόπως έως την έκτην ώρα της αυγής και έπαυσε τι τούτω ουδείς είδεν μόνος ο ποιητής ου η δόξα εις τους αιώνας αμήν
Ιωάννης Ιερεύς σαβανής
Το ξημέρωμα της βραδιάς από μία προς δύο Νοεμβρίου 1866, τρεις η ώρα μετά τα μεσάνυχτα κι ενώ ο ουρανός ήταν καθαρός και ανέφελος άρχισαν τα αστέρια να πολεμούν, πέφτοντας το ένα κατά του άλλου, αφήνοντας φως σαν σκοινί και (με κατεύθυνση) από την Ανατολή προς τη Δύση, αδιάκοπα μέχρι τις έξι ώρα την αυγή, οπότε και έπαυσε το φαινόμενο (την αιτία) του οποίου κανείς δε γνωρίζει εκτός από τον Ποιητή του οποίου η δόξα εις τους αιώνες. Αμήν.
Ιωάννης Ιερεύς Σαββανής
During the night of November 1/2, 1866, at 3 a.m., while the sky was clear and cloudless, the stars started fighting, falling against each other, leaving a trail behind them like a rope, in the direction from East to West, continuously until six o'clock at dawn, when the phenomenon ended. No one knows the cause of the phenomenon except the Creator, to whom we owe infinite glory. Amen.
Priest Ioannis Savanis
ΣΗΜ:ο ιερέας Σαββανής ήταν μακρινός πρόγονος της οικογένειας Στάθιου.Σύμφωνα δε με τον κο Τάκη Σαββανή, το πλήρες όνομά του ήταν Ιωάννης Σαββανής-Μπαπτίστα (Βαπτιστής).
Πηγή: Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά (Δεκέμβριος 1999) στο περιοδικό της Αστρονομικής Εταιρείας Κερκύρας «Ουρανία», με τίτλο "ΒΡΟΧΗ ΔΙΑΤΤΟΝΤΩΝ «ΛΕΟΝΤΙΔΕΣ» 1866-Παρατήρηση από τον παπα-Σαββανή Ιωάννη στην Κορακιάνα της Κέρκυρας", από τους:
Σειραδάκη Ιωάννη, καθηγητή Αστρονομίας & Μεταλληνού Αναστασία, Δρ Αστρονομίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Τμήμα Φυσικής) Ευχαριστούμε τον κ.Ιωάννη Σειραδάκη, που μας καθοδήγησε για να βρούμε αναφορές για το χειρόγραφο του παπά-Γιάννη Σαββανή (http://www.astro.auth.gr/~jhs/news/savanis/), καθώς και τους Λούλα Μαρτζούκου και Αριστοτέλη Κοτινά που μας προμήθευσαν το τεύχος του περιοδικού «ΟΥΡΑΝΙΑ» και το παραπάνω κείμενο.
|
< Προηγ. | Επόμ. > |
---|