Σε τρίστρατο, όπως το έθιμο προστάζει, ανάβουν φωτιές με άχυρο και οι συγκεντρωμένοι, κυρίως νέοι, πηδούν πάνω από αυτές τρεις φορές...

        Στου Κουκουκή το τρίστρατο
            σαν πέρσι, πάλι εφέτο
        δίνουμε νέο ραντεβού
        και όποιος θέλει...ελθέτω!!

Έτσι λοιπόν, το βράδυ της παραμονής τ' Αη-Γιαννιού του Λαμπατάρη μαζώνεται όλη η γειτονιά σ' ένα τρίστρατο, και κατά το σούρουπο ανάβουνε οι λαμπατίνες.  Τοποθετούνε στη σειρά τρεις σωρούς από άχυρο, και κάθε σπίτι φέρνει και το πρωτομαγιάτικο στεφάνι του, που καίγεται κι αυτό στη φωτιά τ' Αη-Γιαννιού. Οι φωτιές είναι πάντα τρεις και  πάνω σε τρεις δρόμους (τρίστρατο), και η παράδοση λέει ότι  ο Άη -Γιάννης ήτανε στην έρημο και ασκήτευε. Του παρουσιάστηκε ο διάβολος με τη μορφή γυναίκας για να τον σκανταλίσει.  Ο Άη - Γιάννης  είπε ότι θα δεχτεί, αν πηδήξει πάνω από τρεις φωτιές. Όμως ο μεταμορφωμένος διάβολος δεν πήδησε πάνω από την τρίτη φωτιά γιατί ο αριθμός τρία εκπροσωπεί την Αγία Τριάδα. Έτσι απαλλάχτηκε ο Αη Γιάννης από την πρόκληση του διαβόλου και έμεινε στην παράδοση το έθιμο με τις τρεις λαμπατίνες, που ανάβονται πάντα εκεί που συναντιούνται τρεις δρόμοι (τρίστρατο).

Στις φωτιές καίγεται πάντα η ρίγανη της περασμένης χρονιάς, όση έχει μείνει, γιατί  ανήμερα της γιορτής αρχίζει   η συγκομιδή της φρέσκιας ρίγανης. Πιστεύεται επίσης ότι με το άρωμα της ρίγανης που καίγεται, τιμάται ο Άγιος, γι' αυτό λέγεται και Άη- Γιάννης Ριγανάς.

Όταν ανάψουν και φουντώσουν οι φωτιές ένας -ένας με τη σειρά του πηδάει πάνω από τις φλόγες και πρέπει τα πηδήματα να είναι πάντα τρία στη σειρά πάνω από κάθε φωτιά. 
     
Τα  ανύπαντρα κορίτσια το βράδυ πριν κοιμηθούν λέγοντας τα μαγικά λόγια:
 
Άη Γιάννη  Λαμπατάρη,
πούχεις του Θεού τη Χάρη,
και της Παναγιάς τα Κάλη,
δείξε μου και φανέρωσέ μου
τον άνδρα που θα παντρευτώ,
τον άνδρα που θα πάρω,

τοποθετούν κάτω από το μαξιλάρι τους τρία κουκιά ή τρία αμύγδαλα, το ένα ντυμένο, το άλλο μισοντυμένο, και το τρίτο γυμνό από το φλούδι του.Το πρωί, μόλις ξυπνήσουν βάζουν το χέρι τους κάτω απ'  το μαξιλάρι και πιάνουν ένα κουκί ή αμύγδαλο. Αναλόγως την κατάσταση του κουκιού ή του αμύγδαλου, θα είναι και η οικονομική κατάσταση του μέλλοντος συζύγου τους. Επίσης πιστεύουν ότι στον ύπνο τους θα ακούσουν το όνομα του άνδρα που θα παντρευτούν.

Άλλος τρόπος μαντικής του μέλλοντος συζύγου είναι να ρίχνουν ανήμερα τ' Αη-Γιαννιού  στις δώδεκα το μεσημέρι, σε τρίστρατο, το λάδι απ' το καντήλι του σπιτιού τους. Αν τύχει ν' ακούσουν κάποιο όνομα  εκείνη τη στιγμή, είτε από το στόμα κάποιου περαστικού, ή από κάποιο γείτονα, αυτό θα είναι και το όνομα του άνδρα που θα πάρουν.

Πολλές κοπέλες, το βράδυ της παραμονής κάθονται γυμνές στο σκοτάδι , στις δώδεκα το βράδυ, μπροστά σε καθρέφτη του σπιτιού τους, και πιστεύουν πως μέσα στο καθρέφτη θα εμφανιστούν τρία πρόσωπα. Τα δύο πρώτα θα είναι Σατανικές φιγούρες, αλλά όποια αντέξει να δει το τρίτο πρόσωπο, θα είναι αυτός που θα παντρευτεί.

Υπάρχει ακόμη και το έθιμο του αμίλητου νερού, όπου οι κοπέλες πηγαίνουν στις δώδεκα το βράδυ της παραμονής  στο πηγάδι και παίρνουν νερό, το οποίο πρέπει να μεταφέρουν στο σπίτι τους χωρίς να μιλήσουν σε κανέναν. Την άλλη μέρα μέσα στο νερό ρίχνουν ένα ασπράδι αυγού ωμού, ή λιωμένο βολίμι που μόλις πέσει στο νερό πήζει και παίρνει διάφορα σχήματα, και από τα σχήματα που δημιουργούνται ή από το αυγό ή από το βολίμι , οι έμπειρες μεγαλύτερες μαντεύουν διάφορα για το μέλλον της κοπέλας. Επίσης πάνω στο ποτήρι που έχει μέσα το ασπράδι του αυγού κρεμούν σε κλωστή  βαφτιστικό σταυρό,  η αρραβώνα περασμένο σε τρίχα από μακριά μαλλιά, και από τα χτυπήματα του σταυρού στα τοιχώματα του ποτηριού μαντεύουν σε πόσα χρόνια θα παντρευτεί η κοπέλα.  Ακόμη στις δώδεκα το μεσημέρι ανήμερα της γιορτής πηγαίνουν αμίλητες στο πηγάδι και ρίχνουν μέσα  το αντιφέγγισμα ενός καθρέφτη, και πιστεύουν ότι μέσα στο νερό στη λάμψη του καθρέφτη  θα δουν το πρόσωπο του μέλλοντος συζύγου.

Υπάρχουν πολλές  γυναίκες που ισχυρίζονται ότι με κάποιο από τους παραπάνω τρόπους είδαν ή άκουσαν το όνομα του συζύγου που τελικά παντρεύτηκαν έστω και μετά από πολλά χρόνια.  Κι όποια δεν πιστεύει ας δοκιμάσει...

Πηγή:για το παραπάνω κείμενο συνεργάστηκαν η Κατερίνα Φακιολά και ο Θανάσης Νικολούζος.