|
"Καθ' όλη τη διάρκεια του «Δωδεκαημέρου» η χριστιανική -ελληνική μας παράδοση, είναι γεμάτη από έθιμα, των οποίων οι ρίζες χάνονται στα βάθη των αιώνων. Ένα από αυτά είναι τα Κάλαντα, των οποίων οι ποικιλία είναι τόσο μεγάλη, που η διαφοροποίησή τους είναι εμφανέστατη ακόμη κι από χωριό σε χωριό. Με λύπη όλοι μας θα έχουμε παρατηρήσει αυτές τις ημέρες, πως αυτός ο πλούτος που κάθε χρόνο ηχεί μπροστά στις πόρτες μας, αρχίζει να περιορίζεται στα «κοινά» ελληνικά κάλαντα «Καλήν εσπέραν Άρχοντες» ή πολύ βέβαια χειρότερα, στο "Jingle Bells" κατά την ελληνική του απόδοση. Σίγουρα μια τέτοια παράδοση, αν μη τί άλλο, πρέπει να διασωθεί και γονείς και δάσκαλοι να μπουν στον κόπο να αναζητήσουν τα κάλαντα του χωριού τους ή και της γειτονιάς τους και να καταστήσουν τα παιδιά μας συνεχιστές του βαθέως λαϊκού μας πολιτισμού. Παραθέτω τα κάλαντα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, όπως ο δικός μου πατέρας μου τα δίδαξε..."
Σταμάτης Απέργης
Κάλαντα Χριστουγέννων
Αφέντες καλησπέρα σας, καλησπερίσματά σας
Και πάλι καλησπέρα σας μ' όλη τη συντροφιά σας.
Χριστούγεννα, Χριστού αρχή, χαρείτε λαμπροφόροι,
που εγεννήθη ο Χριστός από Παρθένο Κόρη.
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι Ουρανοί αγάλλονται, χαίρεται η κτίσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων,
ο Βασιλεύς των Ουρανών και ποιητής των όλων.
Πλήθος Αγγέλων ψάλλουσι το «Δόξα εν υψίστοις»
και τούτω άξιον εστί, η των ποιμένων πίστις.
Εκ της Περσίας έρχονται τρεις Μάγοι με τα δώρα,
άστρο λαμπρό τους οδηγεί, χωρίς να λείψει ώρα.
Δια Χριστόν ως ήκουσεν ο Βασιλεύς Ηρώδης,
αμέσως εταράχθηκε κι έγινε θηριώδης.
Κράζει τους Μάγους και ρωτά, πού ο Χριστός γεννάται.
Εις Βηθλεέμ ηξεύρομεν κι ως η γραφή διηγάται.
Του χρόνου πάλι να ‘ρθουμε, μ' υγεία να σας βρούμε,
Το σπίτι σας να' ναι καλά κι εμείς να τραγουδούμε.
Ακολούθως ελέγοντο τα «παινέματα» (και μετά τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς):
- Εκοίταξα τον Ουρανό κι ένα άστρο μου εφάνει
σου εύχομαι (Σπυράκη) μου, να δεις καλό στεφάνι.
- Του χρόνου πάλι να ‘ρθουμε, μ' υγεία να σας βρούμε,
κι ένα παιδί αρσενικό στην αγκαλιά να βρούμε.
- Εσφάξαμε τον κόκκορο κι αφήκαμε την κότα
κατέβασε το τάλαρο, γιατί θα πέσει η πόρτα.
- Σ' αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε, πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.
-Σ' αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε, να πέσει από τον πάτο
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού να νιάζει σαν το γάτο.
Κάλαντα Πρωτοχρονιάς
Αφέντες καλησπέρα σας, καλησπερίσματά σας
Και πάλι καλησπέρα σας μ' όλη τη συντροφιά σας.
Αρχιμηνιά κι αρχή χρονιά κι αρχή του Γενναρίου
Αύριο ξημερώνεται τ' Αγίου Βασιλείου.
Άγιος Βασίλης έρχεται, Γεννάρης ξημερώνει
Βασίλη πούθεν έρχεσαι και πούθε κατεβαίνεις;
Από την μάνα μου έρχομαι και στο σκολειό πηγαίνω.
Βασίλη ξέρεις γράμματα; Ξέρω την αλφαβήτα.
Στην πατερίτσα ακούμπησε να πει την αλφαβήτα,
κι η πατερίτσα ήταν ξερή και πέταξε βλαστάρι
και στην κορφή του βλασταριού, πέρδικα πάει να κάτσει.
Κι όχι περδίκα μοναχά, αλλά και περιστέρα.
Το περιστέρι πέταξε και πήγε στις βρυσούλες
Φέρνει νερό στο πόδια του και πάχνη στα φτερά του,
ποτίζει την κυρούλα του, ποτίζει την κυρά του.
Κυρά χρυσή, κυρά αργυρή, κυρά μαλαματένια,
που σε χτενίζουν οι Άγγελοι με τα χρυσά τα χτένια.
|